رادیو SBC استرالیا- با تائید دولت ایران در مورد آزادسازی قیمت بنزین سوپر در ایران برابر با بازارهای جهانی، بر آن شدیم تا مقایسه ایی در مصرف بنزین بین دو کشور ایران و استرالیا انجام دهیم و بررسی کنیم که ساکنین کدامیک از این دو کشور، مصرف سوخت و انرژی بیشتری را دارا هستند.
مقایسه مصرف بنزین بین ایران و استرالیا بسیار جالب است زیرا این دو کشور از نظر الگوهای حملونقل و سیاستهای انرژی تفاوتهای چشمگیری دارند. ایران با مساحت ۱٬۶۴۸٬۱۹۵ کیلومتر مربع هفدهمین کشور وسیع دنیا محسوب میشود بیش از ۸۴ میلیون نفر جمعیت دارد درحالی که استرالیا از نظر مساحت بزرگترین کشور اقیانوسیه و ششمین کشور بزرگ جهان است. جمعیت استرالیا نزدیک حدود ۲۷ میلیون نفر و مساحت آن ۷٬۶۱۷٬۹۳۰ کیلومتر مربع میباشد.
سازمان بینالمللی سازندگان وسایل نقلیه موتوری در جدیدترین گزارش خود از تردد یک میلیارد و ۵۹۰ میلیون خودرو سواری و تجاری در جهان خبر داده است. بر اساس گزارش این موسسه بینالمللی که بر پایه آمار سال ۲۰۲۰ تهیه شده است طی سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ تعداد خودروهای فعال در جهان ۴ درصد رشد کرده است. این گزارش همچنین کل خودروهای سواری و تجاری فعال در ایران را ۱۵ میلیون و ۹۶۳ دستگاه برآورد کرده است. این رقم طی سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ با رشد ۲ درصدی مواجه شده است. تعداد خودروهای فعال در ایران در سال ۲۰۱۵ بالغ بر ۱۴ میلیون و ۱۳۰ دستگاه اعلام شده بود. بر این اساس طی پنج سال تعداد خودروهای فعال در ایران یک میلیون و ۸۳۳ هزار دستگاه افزایش یافته است.
این آمار نشاندهنده رشد تعداد بی رویه خودروهای بی کیفیت در ایران است که میتواند به افزایش ترافیک، آلودگی هوا و نیاز به بهبود زیرساختهای حملونقل عمومی منجر شود.
تعداد خودروهای فعال در استرالیا
بر اساس اطلاعات موجود، تعداد خودروهای فعال در استرالیا در سال ۲۰۲۲ حدود ۲۰ میلیون و ۳۳۵ هزار دستگاه بوده است. با توجه به رشد سالانه تعداد خودروها و افزایش تقاضا برای وسایل نقلیه، میتوان تخمین زد که تعداد خودروها در استرالیا در سال ۲۰۲۳ به حدود ۲۰ میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه رسیده باشد. این افزایش نشاندهنده رشد بازار خودرو در استرالیا و تمایل مردم به استفاده از وسایل نقلیه شخصی است.
سرانه خودرو در ایران و استرالیا:
تعداد خودروها در استرالیا با توجه جمعیت کمتر این کشور، بیشتر از ایران است. سرانه خودرو در استرالیا (۷۳۶ خودرو به ازای هر ۱۰۰۰ نفر) بهمراتب بالاتر از ایران (۱۸۶ خودرو به ازای هر ۱۰۰۰ نفر) است. این تفاوتها نشاندهنده اختلاف در سطح توسعه اقتصادی، زیرساختهای حملونقل عمومی و سیاستهای مرتبط با مالکیت خودرو در این دو کشور است. جالب است بدانید که همسایه کوچک استرالیا یعنی نیوزیلند با تعداد ۸۶۹ خودرو به ازای هر هزار نفر در رتبه اول جهان در سرانه خودرو ایستاده و آمریکا با ۸۶۰ خودرو به ازای هر هزار نفر در رتبه دوم قرار دارد. در این لیست استرالیا رتبه پنجم و ایران رتبه ۴۸ جهانی را به خود اختصاص داده اند.در میزان ناوگان موتوری در جهان کشور چین با ۳۱۸ میلیون دستگاه و آمریکا با ۲۸۹ میلیون دستگاه در رتبه های اول و دوم قرار دارند.
مصرف بنزین در ایران: ایران یکی از بالاترین مصرفکنندگان بنزین در جهان است. مصرف روزانه بنزین در ایران حدود 100 میلیون لیتر در روز است. نبود سیستم حملونقل عمومی پیشرفته در بسیاری از شهرهای ایران، مردم را به استفاده از خودروهای شخصی ترغیب کرده است. خودروهای داخلی ایران، مانند محصولات سایپا و ایرانخودرو، از نظر مصرف سوخت بهینه نیستند و همین موضوع مصرف را افزایش داده است.
ایران با مشکل قاچاق سوخت به کشورهای همسایه مواجه است، زیرا قیمت بنزین در کشورهای همسایه بهمراتب بیشتر است.
مصرف بنزین در استرالیا: مصرف سرانه بنزین در استرالیا بالاست، اما به دلیل جمعیت کمتر، میزان کلی مصرف بنزین کمتر از ایران است. مصرف روزانه استرالیا حدود 1 میلیون بشکه نفت (معادل فرآوردههای نفتی) است. میانگین مصرف بنزین در خودروهای استرالیایی حدود 7 تا 9 لیتر در هر 100 کیلومتر است که نسبت به خودروهای ایرانی کارآمدتر است.
قیمت بنزین در استرالیا بسیار بالاتر از ایران است و معمولاً در محدوده 1.5 تا 2 دلار استرالیا در هر لیتر قرار دارد که البته برعکس ایران با میزان درآمد همخوانی دارد. قیمتگذاری بر اساس بازار جهانی است و مالیاتهای زیستمحیطی نیز به قیمت اضافه میشود. این امر مردم را به استفاده از خودروهای کممصرف و فناوریهای جایگزین مانند خودروهای برقی ترغیب کرده است.
در استرالیا سیستم حملونقل عمومی در شهرهای بزرگ مانند سیدنی و ملبورن توسعه یافته است اما در مناطق روستایی و دورافتاده، خودروهای شخصی و کامیونها بهعنوان وسیله اصلی حملونقل استفاده میشوند.
استفاده از خودروهای هیبریدی و برقی به دلیل سیاستهای تشویقی و آگاهی زیستمحیطی نیز در حال افزایش است. با توجه به دلیل فواصل طولانی بین شهرهای استرالیا و نیاز به حملونقل جادهای، مصرف انرژی همچنان در این کشور بالا است.
بطور کلی، در ایران، مصرف بالای بنزین نتیجه یارانهها، استفاده از خودروهای ناکارآمد و فساد سیستماتیک در قاچاق سوخت است. این روند باعث هدررفت منابع و آلودگی محیط زیست میشود.
در استرالیا، اگرچه مصرف بنزین سرانه نیز بالاست، اما قیمت واقعی سوخت و سیاستهای تشویقی برای خودروهای کممصرف باعث شده است مصرف بهینهتر باشد. همچنین حرکت به سمت خودروهای برقی و هیبریدی در استرالیا سرعت بیشتری دارد.