رادیو SBC استرالیا- چندسال پیش وقتی که یکی از مجریان صدا و سیمای ج.ا در یک برنامه تلویزیونی گفت “هرکس این شرایط را دوست ندارد از ایران برود” کمتر کسی فکر می کرد که به این زودی ها رشد افسار گسیخته مهاجرت در بین ایرانیان در بالاترین رتبه های جهانی قرار گیرداما فقط دوسال زمان کافی بود که این حقیقت یعنی “مردم این شرایط را دوست ندارند” به حقیقت بپیوندد.
گزارش فایننشنالتایمز با استناد به آمار سازمان همکاری و توسعه اقتصادی نشان می دهد که ایران بین سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱ با افزایشی ۱۴۱ درصدی، سریعترین رشد نرخ مهاجرت به کشورهای ثروتمند را در جهان مانند آمریکا، کانادا و استرالیا را داشته است و تعداد مهاجرانش از ۴۸ هزار نفر در سال ۲۰۲۰ به ۱۱۵ هزار نفر در سال ۲۰۲۱ رسیده است در حالی که مطمئنا و بدون نیاز به دانستن آمار، این رشد در بین سالهای ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ افزایش بیشتری نیز داشته است.
رصدخانه مهاجرت ایران با اشاره به افزایش شدید درخواستهای ایرانیان برای پناهندگی یا کار یا ویزای دانشجویی در خارج از کشور در سالهای اخیر، گفت که ایران در حال گذراندن مرحله مهاجرت دستهجمعی کنترلنشده است.
بر اساس تحلیل سازمان بینالمللی مهاجرت از دادههای آژانس پناهندگان سازمان ملل، تعداد درخواستهای جدید پناهندگی که از سوی ایرانیها در سراسر جهان در سال ۲۰۲۲ ارائه شده، نسبت به سال قبل از آن ۴۴ درصد افزایش یافته است. تعداد دانشجویان ایرانی که در خارج از کشور تحصیل میکنند نیز برای هشت سال متوالی افزایش یافته و از ۴۹ هزار نفر در سال ۲۰۱۳ به ۷۰ هزار نفر در سال ۲۰۲۱ رسیده است.
کسانی که ایران را ترک میکنند شامل ورزشکاران حرفهای، هنرمندان، کارگران ماهر و تکنیسینهای متخصص کادر درمان و بهداشت، دانشجویان نخبه و در عینحال تعداد زیادی از افراد عادی هستند که اغلب برای رسیدن به کشورهای غربی از مسیرهای خطرناکی عبور میکنند. از ابتدای سال ۲۰۱۸ تا مارس ۲۰۲۳ ایرانیان بزرگترین گروهی را تشکیل دادند که با عبور از کانال مانش از سرزمین اصلی اروپا با قایقهای کوچکی که توسط قاچاقچیان انسان اداره میشد، به بریتانیا رسیدند. به گفته رصدخانه مهاجرت دانشگاه آکسفورد، ۱۸ هزار ایرانی از این گذرگاه عبور کردند یعنی برابر با ۲۱ درصد از کل افرادی که در آن دوره از کانال مانش گذشته بودند.
محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار می گوید: تعداد پرستارانی که سالانه از کشور خارج میشوند به سه هزار نفر رسیده است اما وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حتی به اندازه همین آمار به کادر درمان اضافه نمیکند. به گفته او مقصد مهاجرت برای پرستاران، آلمان، آمریکا، استرالیا و کاناداست چون در این کشورها به راحتی میتوانند به جای درآمد ماهی ۲۰۰ یورو در ایران، دو هزار و ۵۰۰ یورو در ماه به دست بیاورند.
علاوه بر پرستاران، مهاجرت در میان پزشکان نیز رشدی فزاینده داشته است، بهطوری که طی دو سال گذشته تقریبا ۱۰ هزار پزشک درخواست دریافت گواهینامههای حرفهای داشتهاند که کشورهای مقصد از پزشکان خارجی میخواهند. صنعت فنآوری ایران نیز رشد مشابهی را در میزان مهاجرت تجربه کرده است و بیش از ۵۰ رصد استارتآپهای فنآوری ایران درخواست فعالیت در خارج از کشور دادهاند و این موج مهاجرت گسترده باعث خالی شدن اکوسیستم استارتآپی شده است.
فایننشنالتایمز در انتهای گزارش خود به نقل از یک موسیقیدان ایرانی نوشت: برای بسیاری از ایرانیان از جمله نوازندگان مستقل، چارهای جز بستن چمدانها باقی نمانده است.