فاجعه چرنوبیل استرالیا چگونه رخ داد.

رادیو SBC استرالیا- مطمئنا یکی از بزرگترین فجایع قرن بیستم جهان مربوط به شهر کوچک و معدنی Wittenoom در ۱۴۰۰ کیلومتری شمال شرقی شهر پرث در استرالیای غربی می باشد که به بزرگترین سایت آلوده نیمکره جنوبی یا چرنوبیل استرالیا لقب گرفت و باعث جان باختن بیش از ۲ هزار نفر از معدنچیان و ساکنان این منطقه شد.
ویتنوم با حدود ۵۰ هزار هکتار مساحت در دامنه رشته کوه همرسلی در منطقه پیلبارا در استرالیای غربی بود‌ که به عنوان تنها تامین کننده آزبست آبی در استرالیا فعالیت می کرد، ماده ایی که استفاده از آن از اواخر دهه ۷۰ میلادی در استرالیا ممنوع شد.

جالب است بدانید که تا همین سال گذشته، دولت استرالیا بدلیل قرار داشتن باقی مانده های این شهر در مسیر منطقه توریستی و پرطرفدار کاریجینی در شمال این ایالت و ترس از حضور توریستهای کنجکاو ، رفتن به این منطقه را ممنوع کرده بود اما سرانجام در ماه می سال ۲۰۲۳ بصورت کامل تمام باقی مانده های سازه ایی و جاده های این شهر را از بین برد و آنجا را به زمینی صاف تبدیل کرد.

آزبست (Asbestos) یک ماده ی معدنی طبیعی ست که از فیبرهای قابل انعطاف تشکیل شده است و در مقابل حرارت، الکتریسیته و خوردگی بطور عجیبی مقاوم است اما به شدت سمی و برای انسان خطرناک است.
آزبست از دهه ۱۹۳۰ تا ۱۹۶۰ در صنایع ساختمانی استرالیا به عنوان یک عایق به صورت مؤثر به کار برده می شد و می توانستند آنرا به سیمان، پلاستیک، کاغذ، پارچه و سایر مواد نیز ترکیب کنند.

بعد از مدتی و با تلاش دو پزشک استرالیایی مشخص شد زمانی گرد آزبست تنفس شود یا خورده شود، فیبرهای آن می تواند به صورت دائمی درون ریه ها به دام بیفتند و با گذشت زمان فیبرهای آزبست در بدن باعث  التهاب، ایجاد زخم، آسیب های ژنتیکی و سرطان شوند اما چون در ابتدا مرگ و میری بر اثر آن رخ نداده بود، دولت استرالیا هیچ توجهی به خطرات ناشی از آن نمی کرد.

تا دهه 1930 که استخراج آزبست آبی آغاز شد، مناطق اطراف ویتنوم عمدتاً شبانی (دامپروری) بود.
در سال 1947 یک شهرک صنعتی در این شهر ساخته شد و در طول دهه 1950، این شهر بزرگترین شهر پیلبارا بود و هزاران نفر سکته دائم و غیر دائم در این شهر زندگی می کردند.
با شروع بیماریها در ویتنوم و در سرشماری ملی استرالیا که در 30 جون 1961 ثبت شده استحمعیت این شهر به 881 نفر (601 مرد و 280 زن) کاهش یافته بود.

در طول دهه 1950 و اوایل دهه 1960ویتنوم تنها تامین کننده آزبست آبی استرالیا بود ولی این معدن در سال 1966 به دلیل سودآور نبودن آن و افزایش نگرانی های بهداشتی و بیماری های ناشی از استخراج آزبست در این منطقه تعطیل شد.

کم کم ویتنوم به شهر خطرناک شهرت یافت و دولت استرالیای غربی محبور شد این منطقه را به عنوان یک سایت آلوده با درحه خطر بالا اعلام کند.
بعد از آن ویتنوم دیگر خدمات دولتی دریافت نکرد.

در نوامبر 2006 گزارشی توسط مشاوران GHD Group و Parsons Brinckerhoff منتشر شد که خطرات مداوم مرتبط با آلودگی آزبست را در شهر و مناطق اطراف را آن ارزیابی کرده بود و خطر را برای بازدیدکنندگان به عنوان متوسط و برای ساکنان به عنوان شدید طبقه بندی کرد.

هم وزارت بهداشت و هم یک حسابرس معتبر سایت‌های آلوده گزارش را بررسی کردند و دریافتند که وجود الیاف آزبست آزاد در خاک‌های سطحی از مکان‌های نمونه‌برداری شده خطر سلامت عمومی غیرقابل قبولی را نشان می‌دهد.
حسابرس توصیه کرد که محل سابق شهر و سایر مناطق آسیب دیده به عنوان “آلوده و مورد نیاز اصلاح” طبقه بندی شوند.
در 28 ژانویه 2008 وزارت محیط زیست و حفاظت از محیط زیست، Wittenoom را به عنوان یک سایت آلوده تحت قانون سایت های آلوده 2003 طبقه بندی کرد.

در دسامبر 2006 دولت استرالیای غربی اعلام کرد که نام رسمی شهر از نقشه گوگل حذف خواهد شد و در ژوئن 2007 جان فورد وزیر توسعه منطقه ای اعلام کرد که این شهرک رسماً از حالت خدمات دولتی خارج شده است.

بعد از آن نام این شهر از نقشه های رسمی و علائم جاده ایی حذف شد و شایر (شهرداری) آشبرتون این اجازه را دریافت کرد که جاده هایی را که به مناطق آلوده ویتنوم منتهی می شوند را از بین ببرد.

کمیته راهبری Wittenoom در آوریل 2013 برای نهایی کردن بسته شدن شهر، محدود کردن دسترسی به منطقه و افزایش آگاهی در مورد خطرات آنجا برای انسان ها تشکیل جلسه داد. در ابتدا قرار بود جزئیات چگونگی دستیابی به آن مشخص شود اما نیاز به حذف ساکنان باقی‌مانده شهر، تبدیل زمین‌های تخت تملک به زمین های آزاد، تخریب خانه‌ها، و بستن یا تغییر مسیر جاده‌ها بود.

تا سال 2015 فقط شش نفر ساکن در ویتنوم‌باقی مانده بودند. در سال 2017 این تعداد به چهار نفر رسید.
در سال ۲۰۱۸ ویتنوم تنها سه ساکن دائمی داشت که از قصد اعلام شده دولت استرالیای غربی برای حذف خدمات شهری مانند قطع برق و تصاحب اجباری املاک خصوصی باقی مانده و تخریب شهر سرپیچی کرده بودند.
در اواخر سال 2018 هنوز سه نفر ساکن بودند و در سپتامبر 2022 آخرین ساکن اخراج شد و تخریب سازه های باقی مانده توسط دولت استرالیای غربی در می 2023 آغاز شد.

تخمین زده می شود که از 20000 نفری که در طول عمر معدن آزبست در ویتنوم زندگی و کار می کردند، بیش از 2000 نفرشان بر اثر بیماری های مرتبط با آزبست جان خود را از دست داده اند. برخی تخمین ها این رقم را حدود 3000 نفر می دانند.
فاجعه زیست محیطی ویتنوم که به گفته کارشناسان بزرگترین فاجعه استرالیا می باشد به نام چرنوبیل استرالیا لقب گرفته لست.

خبر: رادیو اس بی سی استرالیا
Copyright © Radio SBC Australia. All Rights Reserved
Seven Broadcasting Corporation